Rozwój naukowy
Granty realizowane w latach 2017-2022:
Tytuł: Screening bioaktywności leków przeciwpasożytniczych in vitro - badania transkryptomiczne i metabolomiczne nicienia pasożytniczego Anisakis simplex. Kierownik projektu:mgr Iwona Polak; Typ Projektu: PRELUDIUM 19 finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki (NCN);nr projektu 2020/37/N/NZ9/03312. Kwota dofinansowania: 210 000 PLN, Okres realizacji: 2021-09-03- 2024-09-02
Tytuł: Egzosomalna komunikacja między pasożytem przewodu pokarmowego, Anisakis simplex a komórkami jelita żywiciela - molekularny mechanizm inwazji pasożytniczej. Kierownik projektu: mgr Robert Stryiński; Typ Projektu: PRELUDIUM 17 finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki (NCN); nr projektu 2019/33/N/NZ6/01353. Kwota dofinansowania: 209 986 PLN; Okres realizacji: 03.02.2020 - 02.02.2023
Europejski Program Współpracy w Dziedzinie Badań Naukowo-Technicznych (COST): CA COST Action CA17111 „Data integration to maximise the power of omics for grapevine improvement” (2018 - 2022) – prof. dr hab. Stanisław Weidner, prof. zw. - przedstawiciel Polski oraz członek Management Committee.
Ewa Fiedorowicz; MINIATURA 3 - kwota 50000 zł, okres realizacji 19.12.2019-18.12.2020. Temat: Możliwość wykorzystania mleka wielbłądziego w profilaktyce i leczeniu alergii pokarmowej - badania in vitro
Natalia Kordulewska – MINIATURA 3; Temat: Wpływ ostolu na trójwarstwowy model skóry in vitro (HEK/HDF) stymulowany histaminą w celu indukcji atopowego zapalenia skóry. Finansowanie przyznane na okres: 19.12.2019 – 18.12.2010; kwota 50000 zł.Badania monitoringowo-przesiewowe wybranej populacji kleszczy twardych z rodzaju Ixodes w kierunku zarażenia czynnikami zakaźnymi wywołującymi u ludzi boreliozę i anaplazmozę na terenie wybranych obszarów województwa warmińsko-mazurskiego (Umowa Nr 1 UWM/2018, DOŚ.11.2018, 01.09.2018 – 29.12.2018; 3 miesiące; projekt bez konkursu) - dr hab. Małgorzata Dmitryjuk, prof UWM - Kierownik grantu i wykonawca, projekt finansowany przez Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
Projekt i prace wdrożeniowe pt: „Metodyka oznaczenia profilu wybranych cytokin, peptydów opioidowych: β-kazomorfiny-7 krowiej w surowicy i w moczu, a także aktywności enzymu dipeptydylopeptydazy prolinowej IV (DPPIV) w surowicy i moczu” realizowany z firmą ALAB Laboratoria. Współpraca zakończyła się udzieleniem licencji na korzystanie z know how. Prof. E. Kostyra, prof. B. Jarmołowska, dr E. Sienkiewicz-Szłapka, dr N. Kordulewska, dr E. Fiedorowicz, dr A. Cieślińska, (2017-2020)
W katedrze realizowane są obecnie dwa tematy Grantów Rektora IV:
1. "Candidatus Neoehrlichia mikurensis – nowo pojawiający się patogen - detekcja w kleszczach Ixodes ricinus i Dermacentor reticulatus" - kierownik projektu: mgr inż. Magdalena Szczotko.
2. "Polimorfizm rs1801197 w genie receptora kalcytoniny (CALCR) i jego związek z poziomem kalcytoniny, parathormonu i kalcytriolu u pacjentów ortopedycznych” - kierownik projektu: mgr inż. Dominika Rozmus
Główne osiągniecia Pracowników Katedry w związku z podjętą tematyką badawczą:
- Badania z zakresu biochemicznych i genetycznych mechanizmów transmisji patogenów przenoszonych przez kleszcze.W Katedrze Biochemii prowadzone są badania nad molekularną identyfikacją chorobotwórczych drobnoustrojów (B. burgdorferi s.l., Anaplasma phagocytophilum, Babesia spp. oraz Rickettsia spp.) w kleszczach I. ricinus i D. reticulatus izolowanych z psów, zwierzyny płowej oraz ze środowiska z wybranych terenów województwa warmińsko-mazurskiego. Celem badań jest wykazanie korelacji pomiędzy poziomem ekspresji defensyn kleszcza a obecnością chorobotwórczych patogenów w kleszczach. Wyjaśnienie roli tych peptydów w ochronie przed mikroorganizmami w jelicie i w gruczołach produkujących ślinę u kleszczy przyczyni się do zrozumienia mechanizmów przetrwania drobnoustrojów w kleszczach, co może mieć znaczenie medyczne i ułatwi skuteczną kontrolę chorób przenoszonych przez te pajęczaki. Katedra Biochemii należy do nielicznych w kraju ośrodków specjalizujących się w tej tematyce badawczej.
- Rola szlaku metabolicznego witaminy D w etiologii różnych chorób (aspekt genetyczny i biochemiczny). W Katedrze Biochemii realizowane są od kilku lat badania polegające poszukiwaniu markerów biochemicznych w materiale biologicznym pobranym od pacjentów ortopedycznych z komplikacjami zdrowotnymi po wszczepieniu protezy stawu. Badania skupiają się również na określeniu związku między polimorfizmem w genie białka wiążącego witaminę D (VDBP) i nad jego wpływem na stężenie białka wiążącego oraz poziomem i dostępnością witaminy D u osób ze zdiagnozowanym obluzowaniem protezy wewnętrznej, a także na poznaniu czynników biochemicznych i genetycznych mających wpływ na odrzut implantu. Te nowatorskie badania realizowane we współpracy z Kliniką Ortopedii, Traumatologii i Chirurgii Kręgosłupa w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Olsztynie, mogą pomóc wielu pacjentom ortopedycznym w szybszym powrocie do pełnej sprawności i zdrowia po rekonstrukcji stawu biodrowego czy kolanowego.
- Badania z zakresu transkryptomiki, proteomiki i metabolomiki nicienia pasożytniczego Anisakis simplex, powodującego anisakiozę u ludzi. Pracownicy Katedry Biochemii należą do grona czołowych grup badawczych w kraju i za granicą specjalizujących się w tematyce pasożytów ryb i interakcji pasożyt-żywiciel. Tematyka badań dotyczy różnic transkryptomicznych i proteomicznych w dwóch populacjach nicieni w Atlantyku i Bałtyku i wynikających z nich przystosowań do specyficznych warunków środowiska oraz różnych gatunków gospodarzy. Ponadto zespół zajmujący się tą tematyką skupia się na badaniu bioaktywności leków przeciwpasożytniczych in vitro przy użyciu nowoczesnych metod metabolomicznych. Jednocześnie badania dotyczą egzosomalnej (pęcherzyki zewnątrzkomórkowe) komunikacji między pasożytem i komórkami jelita gospodarza. Opisana tematyka badawcza związana jest między innymi z realizacją grantu “Anisakis simplex as a parasite of public health importance: transcripts and proteomes a source of information on the molecular basis of nematode survival in the host organism”( OPUS NCN, 2019-2022). Wszystkie projekty badawcze realizowane w ramach tego tematu maję na celu poznanie molekularnych mechanizmów inwazji pasożytniczych i ich zwalczania.
- Ocena właściwości immunomodulujących ostolu (OST) w modelu in vitro 3D skóry. Zespół próbuje potwierdzić tezę naukową, iż OST może być naturalną alternatywą minimalizującą objawy atopii skóry. Wcześniejsze badania wykazały, iż jednojądrzaste komórki krwi (PBMC) po stymulacji histaminą i OST wykazywały zmniejszone wydzielanie czynników prozapalnych oraz niższą aktywność receptora histaminowego. Podobne wyniki otrzymano po stymulacji komórek PBMC – fexofenadyną (FXF) oraz glikokortykosteroidami, które są substancjami aktywnymi leków przeciwalergicznych. Potwierdzono zależności między stymulacją czynnikami immunomodulującymi oraz efektami biochemicznymi, które mają wpływ na organizm człowieka (np. efekt w blokowaniu receptorów histaminowych, wydzielaniu białek, interleukin pro- i przeciwzapalnych).